Gıda Alerjisi Her yıl milyonlarca insan yiyeceklere alerji gösteriyor. Gıda alerjilerinin çoğu nispeten hafif ve küçük semptomlara neden olsa da, bazı gıda alerjileri ciddi reaksiyonlara neden olabilir ve hatta hayati riskler taşıyabilir. Gıda alerjilerinin tedavisi yoktur. Gıda alerjenlerinin listelenmesi, alerji belirtilerinin tanınması ve yönetilmesi ciddi sağlık sonuçlarını önlemek adına alınabilecek tedbirlerdir.

Başlıca Gıda Alerjenleri Nedir?

160'tan fazla gıda, gıda alerjisi olan kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir ancak en yaygın sekiz alerjik gıda sağlık bakanlığı tarafından tanımlanmıştır. Bu gıdalar, alerjik gıda reaksiyonlarının yüzde 90'ını oluşturur:

• Süt
• Yumurta
• Balık (örneğin, pisi balığı ve morina balığı)
• Kabuklu deniz ürünleri (örneğin, yengeç, ıstakoz, karides)
• Ağaç yemişleri (örneğin, badem, ceviz, kestane)
• Yer fıstığı
• Buğday
• Soya fasulyesi

Bu sekiz gıda ve bunlardan bir veya birden fazlasıyla üretilmiş herhangi bir bileşen, ana gıda alerjenleri olarak tanımlanır.

Başlıca Gıda Alerjenleri Nasıl Listelenir?

Yasalar, gıdayı üretmek için kullanılan tüm ana gıda alerjenlerinin gıda etiketinde tanımlanmasını zorunlu kılar. Önemli besin alerjenlerinden biri gıda üretiminde kullanıldıysa adı mutlaka etikette görünmelidir. Genellikle maddenin adı bir parantez içinde gösterilir:

• Örneğin: “lesitin (soya)”, “un (buğday)” ve “peynir altı suyu (süt)” gibi.
• Ya da “içerir” ifadesindeki içerik listesinin hemen ardından veya yanında, “Buğday, Süt ve Soya İçerir” gibi.

Şiddetli Gıda Alerjileri Hayati Tehlike Oluşturabilir

Gıda alerjisi olan bir kişi, alerjiye neden olabilecek bir alerjeni vücuduna aldığı anı takriben anafilaksi denilen, hayatı tehdit eden ciddi bir alerjik reaksiyon yaşayabilir.

Riskleri arasında şunlar bulunur:

• Daralmış solunum yolları
• Anafilaktik şok
• Boğaz şişmesi takribi boğulma

Erken anafilaksi semptomları sırasında otoenjektör (örneğin, Epipen) tarafından epinefrin istemi uygulaması, bu ciddi sorunların önlenmesine yardımcı olabilir.

Hafif Semptomlar Daha Ciddi Sorunlara Yol Açabilir

Bir gıda alerjenini tükettikten sonra ortaya çıkan hafif semptomların ciddiye alınmaması oldukça yanlış bir tutumdur. Tedavi edilmediği takdirde bu belirtiler çok kısa sürede daha ciddi bir hale gelebilir ve anafilaksiye neden olabilir. Genellikle gıda alerjisi belirtilerini kişi, alerjisi olduğu yemeği yedikten birkaç dakika ile 2 saat kadar bir zaman sonra gösterir.

Alerjik reaksiyonlar arasında şunlar mevcuttur:

• Kurdeşen
• Kızarık cilt ve deri döküntüsü
• Ağızda karıncalanma veya kaşıntı hissi
• Yüz, dil veya dudak şişmesi
• Kusma
• İshal
• Karın krampları
• Öksürük ve hırıltı
• Baş dönmesi
• Ses tellerinin şişmesi
• Nefes darlığı
• Bilinç kaybı

Diğer Alerjenler Hakkında

Kişinin yukarıda bahsettiğimiz 8 ana gıda alerjeni dışında başka bir gıdaya alerjisi olabilir. Bu nedenle, söz konusu gıda alerjenlerinden kaçınmak için gıda etiketinin içerik listesini her zaman dikkatlice okumakta fayda vardır.

Gıda Alerjisi Durumunda Ne Yapmalı?

Herhangi bir yiyeceği yedikten sonra gıda alerjisi semptomlarının ortaya çıkması, gıda alerjisinin bir işareti olabilir. Bu semptomlara neden olabilecek yiyeceklerden kaçınılmalı ve etkilenen kişi uygun test ve değerlendirme için bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.

Besin alerjisi bulunan kişiler, etiketleri okumayı ve rahatsız edici yiyeceklerden uzak durmayı ihmal etmemelidir. Ayrıca, kişi, gıda alerjenini yanlışlıkla yutması durumuna karşı tetikte olmalı; alerjik reaksiyonun erken semptomları ve uygun tedavi yöntemleri konusunda bilgi sahibi olmalıdır.