|
Kolon, Rektum yada Bağırsak Kanseri |
Giriş
Bağırsak, sindirim sistemimizin bir parçasıdır. İnce ve kalın bağırsak olmak üzere iki bölüme ayrılır. Kalın bağırsak kolon ve rektumdan oluşur. Bağırsak kanseri kolon veya rektumda (arka geçit) herhangi bir bölgede ortaya çıkabilir.
Semptomlar
Kolorektal kanser erken safhalarda teşhis edilmesi halinde daha kolay ve daha başarılı bir şekilde tedavi edilir.
Dikkat edilecek semptomlar arasında:
- dışkıda kan veya mukus görülmesi,
- midede ortaya çıkan şişlik,
- iki hafta veya daha fazla süren ishal veya kabızlık,
- bağırsakların boşalmasından sonra bile tuvalete gitme ihtiyacı hissetme,
- mide bölgesinde ağrı veya rahatsızlık,
- kilo kaybı ve
- bitkinlik.
Bu semptomlar genellikle daha yaygın olan daha küçük rahatsızlıklar ile ilişkilendirilir ancak doktorunuzu ne kadar erken görürseniz sizin açınızdan o kadar iyi olur.
Nedenler
Hayvansal yağlar ve proteinler bakımından zengin, lif bakımından yetersiz beslenme ile bir ilişkisi olabileceği düşünülse de kolorektal kanserin nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Kolorektal kanser riskini azaltmak için bolca taze sebze ve meyve içeren sağlıklı ve dengeli bir beslenme alışkanlığı edinmelisiniz.
Düzenli egzersiz yapmak, kilonuzu sağlıklı ölçülerde tutmak, sigara ve alkolden kaçınmak da önemlidir.
Kolorektal kanser 45 yaşın üzerindeki insanlarda çok daha yaygındır. Vakaların yaklaşık %90’ı 50 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Önceden yaşanmış kolorektal kanser, kronik bağırsak iltihaplanması veya adenomatöz polip de hastalığın yinelenme riskini artırır.
Ailesel adenomatöz polip (FAP) ve kalıtsal polipoz olmayan kolon kanseri (HNPCC) de kolorektal kanser riskini artırabilir. Ancak on vakadan sadece birinde kalıtsal neden olduğu düşünülmektedir.
Teşhis
Semptomlar, dışkının görünüşü, rektum muayenesi sırasında kanserli bölgenin eldiven takılarak parmakla yoklanması, sigmoidoskop denilen bir inceleme borusu ile doğrudan rektum içinin incelenmesi ve mikroskobik muayene için şüphelenilen kanserli dokudan bir parça alınması (biyopsi) işlemleri temel alınarak teşhis yapılır. Sigmoidoskopi ile rektum ve bağırsak alt kısmı muayene edilir. Kolonoskopi ise bağırsak içinin tamamını muayene eder.
Ayrıca baryum lavmanı da uygulanabilir (kalın bağırsağın röntgeni). Bu test için bağırsağınızın boş olması ve muhtemelen de birgün önceden gevşetici (müshil) almanız gerekecektir. Ayrıca bağırsağınıza su lavmanı da uygulanabilir, yani bir boruyla rektumunuzdan içeri ve dışarı akıtılan suyla bağırsağınız yıkanabilir.
Daha sonra, uzman röntgen taraması ile bağırsağı izlerken, baryum adı verilen beyaz sıvı su lavmanıyla aynı biçimde rektumdan geçirilir. Röntgen ışınında göründüğü ve uzmanın herhangi bir bozukluğu farketmesine yardımcı olduğu için baryum kullanılır.
Bazen dışkı kan testi için sizden dışkı örneği istenebilir. Bu test dışkıda kan izlerini araştıran kimyasal bir testtir. Ancak bu test her zaman güvenilir olmaz ve teşhisin çoğu zaman diğer testler ile doğrulanması gerekir.
Tedavi
Kolorektal kanser genellikle bağırsağın hastalıklı kısmını çıkarmak amacıyla yapılacak cerrahi operasyon ile tedavi edilir. Ameliyat sonrası bağırsağın boşta kalan uçları mümkünse birleştirilir. Tümör ve çevresindeki dokuların bir kısmının çıkarılması gerekebilir.
Kanser rektum bölgesinin çok altında olduğunda kanserin yeniden oluşmasını engellemek için anal kanalın da çıkartılması gerekebilir. Bu durumda bağırsağı alt karın bölgesinin ön duvarından dışarıya çıkartacak yapay bir boşluk (kolostomi) gerekir.
Semptomları tedavi etmek ve ağrıyı dindirmek için radyoterapi kullanılabilir. Kanserin yinelemesi önlemek amacıyla bazen ameliyat sonrası kemoterapi de önerilmektedir. Kemoterapi ilerlemiş kolorektal kanser vakalarında semptomları yatıştırmak amacıyla da kullanılabilir.
