PROPOFOL-LIPURO %1(10 mg/ml)IV infüzyonluk ve enjeksiyonluk emülsiyon içeren 20 ml 5 ampül Klinik Özellikler
{ Propofol }
4. KLİNİK ÖZELLİKLER
4.1. Terapötik endikasyonlar
PROPOFOL-®LİPURO %1
Yetişkinlerde ve bir aylıktan büyük çocuklarda genel anestezinin indüksiyonu ve idamesi
4.2. Pozoloji ve uygulama şekli
Genel BilgilerPROPOFOL-®LİPURO %1 sadece Anesteziyoloji ve/veya Acil Tıp Uzmanları tarafından hastanelerde veya uygun ekipmanlı günlük tedavi ünitelerinde uygulanmalıdır. Dolaşım ve solunum fonksiyonları (EKG, nabız-oksimetre gibi) sürekli olarak izlenmeli ve hastanın hava yolunun açık tutulması, yapay ventilasyon ve diğer resüsitasyon işlemleri için gerekli ekipman sürekli hazır bulundurulmalıdır. Diagnostik veya cerrahi prosedürlerde sedasyon esnasında PROPOFOL-®LİPURO %1 cerrahi veya diagnostik prosedürü uygulayan kişi tarafından verilmemelidir.
PROPOFOL-®LİPURO %1'e ek olarak genellikle ilave analjezik ilaçların kullanımı gereklidir.
Pozoloji/uygulama sıklığı
PROPOFOL-®LİPURO %1 intravenöz uygulanır. Dozaj hastanın cevabına göre bireysel olarak ayarlanır.
Yetişkinlerde genel anestezi
Genel anestezinin indüksiyonu
Anestezi indüksiyonu için hastanın cevabı karşısında anestezinin başladığının klinik belirtileri görülünceye kadar PROPOFOL-®LİPURO %1 titre edilerek (her 10 saniyede 20 – 40 mg propofol) uygulanır. 55 yaşından daha genç olan çoğu yetişkin hasta muhtemelen kg vücut ağırlığı başına 1,5 – 2,5 mg propofole gereksinim duyar. Bu yaşın üstündeki hastalarda, ASA derecesi III ve IV olan hastalarda ve özellikle kardiyak fonksiyon bozukluğu olanlarda, doz gereksinimi daha düşüktür ve total PROPOFOL-®LİPURO %1 dozu minimum 1 mg/kg vücut ağırlığı propofole indirgenebilir. Bu hastalarda ilacın veriliş hızı düşük olmalıdır (her 10 saniyede 20 mg propofole tekabül eden yaklaşık 2 ml).
Genel anestezinin idamesi
Anestezi sürekli PROPOFOL-®LİPURO %1 infüzyonu veya tekrarlayan bolus enjeksiyonu ile idame ettirilebilir. Eğer tekrarlayan bolus enjeksiyonu tekniği kullanılırsa, 25 mg - 50 mg propofol artışı (2,5 – 5,0 ml PROPOFOL-®LİPURO %1) klinik gereksinime göre verilebilir. Sürekli infüzyon ile anestezi idamesi için gereken dozlar genellikle 4 – 12 mg/kg vücut ağırlığı/saat arasındadır.
Yaşlı hastalarda, genel durumu bozuk olan hastalarda, ASA derecesi III ve IV olan hastalarda, hipovolemik hastalarda dozaj hastanın durumunun ciddiyetine ve uygulanan anestezi tekniğine bağlı olarak daha da düşürülebilir.
Yaşlı hastalarda kardiyorespiratuar depresyona yol açabileceği için hızlı bolus uygulaması (tek ya da tekrarlayan) kullanılmamalıdır.
1 aylığın üzerindeki çocuklarda genel anestezi
Anestezi indüksiyonu
Anestezi indüksiyonu için hastanın cevabı karşısında anestezinin başladığının klinik belirtileri görülünceye kadar PROPOFOL-®LİPURO %1 yavaşça titre edilerek verilmelidir. Doz yaşa ve/veya vücut ağırlığına göre ayarlanmalıdır.
8 yaşın üzerindeki çoğu hasta anestezi indüksiyonu için yaklaşık 2,5 mg/kg vücut ağırlığı propofole gereksinim duymaktadır. Daha küçük çocuklarda, özellikle 1 aylık ile 3 yaşın arasında, doz gereksinimleri daha yüksek olabilir (2,5 – 4 mg/kg vücut ağırlığı).
Genel anestezinin idamesi
Gerekli anestezi derinliğini sürdürmek için, anestezi, PROPOFOL-®LİPURO %1 infüzyonu veya tekrarlanan bolus enjeksiyonu uygulanarak sağlanabilir. Gerekli uygulama hızı hastalar arasında oldukça değişmektedir, fakat 9 - 15 mg/kg/saat doz aralığında genellikle istenen anestezi seviyesine ulaşılır. Daha küçük çocuklarda, özellikle 1 aylık ile 3 yaş arasında, doz gereksinimleri daha yüksek olabilir.
ASA III ve IV olan hastalar için daha düşük dozlar tavsiye edilmektedir (ayrıca bölüm 4.4'e bakınız).
Yoğun bakım ünitesinde ventilasyondaki hastaların sedasyonu
Yoğun bakımda ventilasyondaki hastaların sedasyonunu sağlamak için kullanıldığında, propofolün sürekli infüzyon ile verilmesi tavsiye edilmektedir. İnfüzyon hızı istenen sedasyon derinliğine göre ayarlanmalıdır. Çoğu hastada 0,3 – 4 mg/kg/saat propofol dozu ile yeterli sedasyon sağlanabilir (ayrıca bölüm 4.4'e bakınız).
Propofol 16 yaşındaki veya daha küçük hastaların yoğun bakımdaki sedasyonu için endike değildir (bölüm 4.3'e bakınız).
Yoğun bakım ünitesinde, propofolün Hedef Kontrollü İnfüzyon (TCI) sistemi üzerinden sedasyon için uygulanması tavsiye edilmez.
Yetişkin hastalarda diagnostik ve cerrahi prosedürlerde sedasyon
Cerrahi ve diagnostik prosedürlerde sedasyonu sağlamak için, dozlar ve uygulama hızları klinik cevaba göre ayarlanmalıdır. Çoğu hasta sedasyonun başlaması için 1-5 dakikada 0,5 – 1 mg/kg vücut ağırlığı propofole gereksinim duyar. Sedasyonun idamesi, PROPOFOL-® LİPURO %1 infüzyonunun istenen sedasyon seviyesine titre edilmesi ile sağlanabilir. Çoğu hasta 1,5 – 4,5 mg/kg vücut ağırlığı/saat propofole gereksinim duyar. Eğer sedasyon derinliğinde hızlı bir artış istenirse, infüzyona bolus uygulaması ile 10 – 20 mg propofol (1 – 2 ml PROPOFOL-®LİPURO
%1) takviyesi yapılabilir.
55 yaşından yaşlı hastalarda ve ASA derecesi III ve IV olan hastalarda daha düşük dozlarda PROPOFOL-®LİPURO %1'e gereksinim olabilir ve veriliş hızının düşürülmesi gerekebilir.
Bir aylıktan daha büyük çocuklarda diagnostik ve cerrahi prosedürlerde sedasyon
Dozlar ve uygulama hızları gereken sedasyon derinliğine ve klinik cevaba göre ayarlanmalıdır. Çoğu pediyatrik hasta sedasyonun başlaması için 1 - 2 mg/kg vücut ağırlığı propofole ihtiyaç duyar. Sedasyonun idamesi, PROPOFOL-® LİPURO %1 infüzyonunun istenen sedasyon seviyesine titre edilmesi ile sağlanabilir. Çoğu hasta 1,5 – 9 mg/kg/saat propofole gereksinim duyar. Eğer sedasyon derinliğinde hızlı bir artış istenirse, infüzyona bolus uygulaması ile 1 mg/kg vücut ağırlığına kadar propofol takviyesi yapılabilir.
ASA III ve IV hastalarda daha düşük dozlar gerekebilir.
Uygulama şekli:
İntravenöz kullanım
PROPOFOL-®LİPURO %1 intravenöz olarak ya seyreltilmeden ya da %5'lik a/h glukoz çözeltisi veya %0.9'luk a/h sodyum klorür çözeltisi ile seyreltilerek enjeksiyon veya sürekli infüzyon ile uygulanır (ayrıca bölüm 6.6'ya bakınız).
Ambalajlar kullanılmadan önce çalkalanmalıdır.
Kullanılmadan önce ampulün boynu tıbbi alkol ile temizlenmelidir (sprey veya swab). Ambalajlar kullanıldıktan sonra atılmalıdır.
PROPOFOL-®LİPURO %1 antimikrobiyal koruyucu içermez ve mikroorganizmaların büyümesini destekler. Bu nedenle, ampul açıldıktan hemen sonra PROPOFOL-®LİPURO %1
aseptik bir şekilde steril bir şırıngaya veya infüzyon setine çekilmelidir. Uygulamaya gecikmeden başlanmalıdır. İnfüzyon süresi boyunca hem PROPOFOL-®LİPURO %1 hem de infüzyon ekipmanı için aseptik durum sürdürülmelidir.
Devam eden PROPOFOL-®LİPURO %1 infüzyonuna herhangi bir ilacın veya sıvının ilavesi kanüle yakın yerden olmalıdır. Filtre içeren infüzyon setleri kullanılırsa, lipid geçirgen olmalıdır.
Bir ampul PROPOFOL-®LİPURO %1 içeriği ve PROPOFOL-®LİPURO %1 içeren enjektörlerin içeriği bir hastada tek kullanıma uygundur.
Seyreltilmemiş PROPOFOL-LİPURO %1 infüzyonu
Sürekli infüzyon ile PROPOFOL-®LİPURO %1 verilirken, her zaman, büret, damla sayacı, enjektör pompası veya volumetrik infüzyon pompaların infüzyon hızını kontrol etmek üzere kullanılması tavsiye edilmektedir. Çeşitli yağ emülsiyonlarının parenteral kullanımlarında olduğu gibi, PROPOFOL-®LİPURO %1'in bir infüzyon sisteminden sürekli infüzyon süresi 12 saati geçmemelidir. En geç 12 saat sonra infüzyon seti ve PROPOFOL-® LİPURO %1 haznesi atılmalı ve yenilenmelidir. İnfüzyonun bitiminden sonra veya infüzyon sisteminin değiştirilmesinden sonra artan herhangi bir miktar PROPOFOL-®LİPURO %1 atılmalıdır.
Seyreltilmiş PROPOFOL-LİPURO %1 infüzyonu
Seyreltilmiş PROPOFOL-®LİPURO %1 infüzyonu verilirken, her zaman, büret, damla sayacı, enjektör pompası veya volumetrik infüzyon pompaların infüzyon hızını kontrol etmek ve büyük hacimli seyreltilmiş PROPOFOL-®LİPURO %1'in kazara kontrolsüz bir şekilde verilmesi riskini ortadan kaldırmak için kullanılmalıdır.
Maksimum dilüsyon 1 hacim PROPOFOL-®LİPURO %1 ile 4 hacim %5'lik a/h glukoz çözeltisi veya %0,9'luk a/h sodyum klorür çözeltisini (minimum konsantrasyon 2 mg propofol/ml) geçmemelidir. Karışım uygulamadan hemen önce aseptik koşullarda hazırlanmalı ve hazırlandıktan sonra 6 saat içersinde kullanılmalıdır.
İlk enjeksiyonda ağrıyı azaltmak için, PROPOFOL-®LİPURO %1 koruyucu içermeyen %1'lik lidokain enjeksiyonu ile karıştırılabilir (20 hacim PROPOFOL-®LİPURO %1, 1 hacime kadar
%1 lidokain enjeksiyonu ile karıştırılır).
PROPOFOL-®LİPURO %1 takiben aynı setten atracurium veya mivacurium gibi kas gevşeticileri vermeden önce, uygulama öncesinde setin yıkanması tavsiye edilmektedir.
Propofol aynı zamanda Hedef Kontrollü İnfüzyon ile kullanılabilir. Dozaj tavsiyeleri için piyasada mevcut olan farklı algoritmalar nedeniyle lütfen cihaz üreticisinin kullanım kılavuzuna bakınız.
Bu tıbbi ürün bölüm 6.6'da bahsedilenler haricinde diğer tıbbi ürünler ile karıştırılmamalıdır.
Uygulama süresi:
PROPOFOL-®LİPURO %1 maksimum 7 gün uygulanabilir.
Özel popülasyonlara ilişkin ek bilgiler:
Böbrek / Karaciğer yetmezliği:
PROPOFOL-®LİPURO %1 böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır (bkz. Bölüm 4.4).
Pediyatrik popülasyon:
Yenidoğanlarda (1 aylığın altındaki çocuklarda) PROPOFOL-®LİPURO %1 tavsiye edilmez (bkz. Bölüm 4.4).
Geriyatrik popülasyon:
Yaşlı hastalarda kardiyopulmoner depresyona yol açabileceği için hızlı bolus uygulaması (tek ya da tekrarlayan) uygulanmamalıdır.
4.3. Kontrendikasyonlar
PROPOFOL-®LİPURO %1 soya yağı içerir ve yer fıstığı veya soyaya aşırı duyarlı olan hastalarda kullanılmamalıdır.
PROPOFOL-®LİPURO %1 yoğun bakımda 16 yaşında veya daha küçük hastalarda sedasyon için kullanılmamalıdır. Bu yaş grupları için güvenliliği ve etkililiği gösterilmemiştir (bkz. Bölüm 4.4).
4.4. Özel kullanım uyarıları ve önlemleri
Propofol anestezi eğitimi almış doktorlar tarafından (veya, uygulanabilen yerlerde, yoğun bakımdaki hastaların bakımı için eğitim almış doktorlar tarafından) uygulanmalıdır.
Hastalar sürekli izlenmeli ve hastanın hava yolunun açık tutulması, yapay ventilasyon, oksijen sağlanması ve diğer resüsitasyon işlemleri için gerekli ekipman sürekli hazır bulundurulmalıdır. Propofol cerrahi veya diagnostik prosedürü uygulayan kişi tarafından uygulanmamalıdır.
Özellikle sağlık çalışanları tarafından yapılan propofol suistimali ve bağımlılığı rapor edilmiştir. Diğer genel anesteziklerde olduğu gibi, hava yolu bakımı olmadan uygulanan propofol, ölümcül respiratuvar komplikasyonlar ile sonuçlanabilir.
Propofol cerrahi ve diagnostik prosedürlerde bilinç sedasyonu için uygulandığında, hastalar, hipotansiyon, hava yolu obstrüksiyonu ve oksijen desaturasyonunun erken işaretleri konusunda sürekli izlenmelidir.
Diğer sedatif ajanlarda olduğu gibi, propofol cerrahi prosedürler sırasında sedasyon için kullanıldığında, istemsiz hasta hareketleri gelişebilir. Hareketsizliğin gerekli olduğu prosedürler sırasında bu hareketler ameliyat edilen bölgeye zarar verebilir.
Propofol kullanımından sonra, hastanın tamamen uyandığından emin olmak için, hastanın taburcu edilmesine kadar, uygun bir süre gereklidir. Propofolün kullanımı çok nadiren, artan kas tonusu ile birlikte, postoperatif bilinçsizlik döneminin gelişmesi ile ilişkilendirilebilir. Bundan önce uyanık bir dönem olabilir veya olmayabilir. Uyanma spontan olmasına rağmen, bilinçsiz bir hastaya uygun bir bakım uygulanmalıdır.
12 saatten sonra propofole bağlı bir bozukluk genelde tespit edilememektedir. Hastalara aşağıdakilerle ilgili bilgi verirken, propofolün etkileri, prosedürü, beraber uygulanan ilaçlar, yaş ve hastanın durumu dikkate alınmalıdır:
Hastanın uygulamanın yapıldığı yerden refakatçi eşliğinde ayrılmasının tavsiye edilmesi,
4.5. Diğer tıbbi ürünler ile etkileşimler ve diğer etkileşim şekilleri
Propofol spinal ve epidural anestezi ve genelde premedikasyon için kullanılan ajanlar, nöromüsküler bloke edici ilaçlar, inhalasyon ajanları ve analjezik ajanlar ile beraber kullanılmıştır; herhangi bir farmakolojik uyuşmazlık ile karşılaşılmamıştır. Bölgesel anestezi tekniklerine ilave olarak genel anestezi veya sedasyon kullanıldığında, daha düşük propofol dozları gerekebilir.
Premedikasyon ilaçları, inhalasyon ajanları, analjezik ajanlar gibi diğer MSS depresanların birlikte uygulanması propofolün sedatif, anestezik ve kardiyorespiratuvar deprese edici etkilerini artırabilir. Rifampisin ile tedavi edilen hastalarda propofol ile anestezi indüksiyonunu takiben şiddetli hipotansiyon bildirilmiştir.
Valproate kullanan hastalarda daha düşük propofol dozu ihtiyacı gözlenmiştir. Eşzamanlı kullanıldığında propofol dozunun azaltılması düşünülebilir.
4.6. Gebelik ve laktasyon
Gebelik kategorisi C'dir.
Gebelik dönemi
Propofolün gebelikte güvenliliği kanıtlanmamıştır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar reprodüktif toksisite göstermiştir (bkz. bölüm 5.3.).
Propofol zorunlu olmadıkça hamile kadınlara verilmemelidir. Propofol plasentadan geçer ve neonatal depresyona neden olabilir. Ancak, propofol indüklenmiş düşük sırasında kullanılabilir.
Laktasyon dönemi
Emziren annelerde yapılan çalışmalar propofolün düşük miktarlarda anne sütüne geçtiğini göstermiştir. Bu nedenle, propofol verilmesini takip eden 24 saat boyunca kadınlar emzirmemelidir. Bu süre içerisinde oluşan süt atılmalıdır.
Üreme yeteneği / Fertilite
Veri yoktur.
4.7. Araç ve makine kullanımı üzerindeki etkiler
Araba veya makine kullanımı gibi, yetenek gerektiren işlerin propofol kullanımından sonra belli bir süre bozulabileceği konusunda hastalar uyarılmalıdır.
12 saatten sonra propofole bağlı bir bozukluk genelde tespit edilememektedir (lütfen bölüm 4.4'e bakınız).
4.8. İstenmeyen etkiler
Propofol ile anestezi indüksiyonu ve idamesi veya sedasyon minimal eksitasyon bulgusu ile genelde kolaydır. En yaygın rapor edilen advers ilaç reaksiyonları, hipotansiyon gibi, anestezik/sedatif bir ajanın farmakolojik olarak tahmin edilebilen yan etkileridir. Bu etkiler hem uygulanan propofol dozuna hem de premedikasyon tipine ve birlikte uygulanan medikasyona bağlıdır. Propofol uygulanan hastalarda gözlenen advers etkilerin doğası, şiddeti ve oluş sıklığı hastaların durumuna ve yapılan cerrahi veya terapötik prosedürlere bağlıdır.
Yan etkiler aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:
Çok yaygın (1/10), yaygın (1/100 ila < 1/10), yaygın olmayan (1/1.000 ila <1/100), seyrek (1/10.000 ila <1/1.000), çok seyrek (<1/10.000), bilinmiyor (eldeki verilerden hareketle tahmin edilemiyor).
Advers İlaç Reaksiyonları Tablosu
Sistem/Organ sınıfı | Sıklık | İstenmeyen Etki |
|
|
|
Bağışıklık sistemi hastalıkları | Çok seyrek: | Anafilaktik şoka kadar anafilaksi - anjiyoödem, bronkospazm, eritem ve hipotansiyon dahil olabilir |
Metabolizma ve beslenme hastalıkları | Bilinmiyor (9): | Metabolik asidoz (5), hiperkalemi (5), hiperlipidemi (5) |
Psikiyatrik hastalıklar | Çok seyrek: | Seksüel disinhibisyon |
Bilinmiyor (9): | Öforik ruh hali, ilaç suistimali ve ilaç bağımlılığı (8) | |
Sinir sistemi hastalıkları | Yaygın: | Uyanma periyodu süresince baş ağrısı |
Seyrek: | Anestezi indüksiyonu, idame ve uyanma sırasında konvülsiyonlar ve opistotonus dahil epileptiform hareketler | |
Çok seyrek: | Postoperatif bilinç kaybı | |
Bilinmiyor (9): | İstemsiz hareketler | |
Kardiyak hastalıklar | Yaygın: | Bradikardi (1) |
Çok seyrek: | Pulmoner ödem | |
Bilinmiyor (9): | Kardiyak aritmi (5), kardiyak yetmezlik (5), (7) | |
Vasküler hastalıklar | Yaygın: | Hipotansiyon (2) |
| Yaygın olmayan: | Enjeksiyon yerinde tromboz ve flebit |
Solunum, göğüs hastalıkları ve mediastinal hastalıklar | Yaygın: | Anestezi indüksiyonu esnasında geçici apne |
Bilinmiyor (9): | Respiratuvar depresyon (doza bağlı) | |
Gastrointestinal hastalıklar | Yaygın: | Uyanma periyodu sırasında bulantı ve kusma |
Çok seyrek: | Pankreatit | |
Hepato-bilier hastalıklar | Bilinmiyor (9): | Hepatomegali (5) |
Kas-iskelet bozuklukları, bağ dokusu ve kemik hastalıkları | Bilinmiyor (9): | Rabdomiyoliz (3), (5) |
Böbrek ve idrar yolu hastalıkları | Çok seyrek: | Uzun süreli uygulamasını takiben idrar renginde değişiklik |
Bilinmiyor (9): | Renal yetmezlik (5) | |
Üreme sistemi ve meme hastalıkları | Bilinmiyor (9): | Priapizm |
Genel bozukluklar ve uygulama bölgesine ilişkin hastalıklar | Çok yaygın: | İndüksiyonda lokal ağrı (4) |
| Çok seyrek: | Kazara ekstravasküler uygulaması sonrasında doku nekrozu (10) |
| Bilinmiyor (9): | Lokal ağrı, kazara ekstravasküler uygulaması sonrasında şişlik ve inflamasyon (11) |
Araştırmalar | Bilinmiyor (9): | Brugada-tipi EKG (5), (6) |
Yaralanma, zehirlenme ve prosedüre bağlı komplikasyonlar | Çok seyrek: | Post-operatif ateş |
Şiddetli bradikardiler seyrektir. Asistole kadar ilerlemesi ile ilgili izole vakalar rapor edilmiştir
4.9. Doz aşımı ve tedavisi
Semptomlar
Kazara doz aşımının kardiyo-respiratuvar depresyona neden olması muhtemeldir.
Tedavi
Solunum depresyonu oksijenli yapay ventilasyon ile tedavi edilmelidir. Kardiyovasküler depresyonda hastanın bacaklarını yukarıya kaldırmak gerekebilir ve eğer kardiyovasküler depresyon şiddetli ise, plazma genişletici ve presör ajanların kullanımını gerektirebilir.
Diyabet Hastalığı Diyabet, insülin hormonu ile ilgili problemlerden kaynaklanan bir hastalıktır. | HIV ve Aids HIV, Human Immunodeficiency Virus’dür (İnsanlarda Bağışıklık Sistemini Bozan Virüsdür). Bu virüs AIDS hastalığına sebep olur. |
İLAÇ GENEL BİLGİLERİ
B. Braun Medikal Dış Ticaret A.ŞGeri Ödeme Kodu | A10347 |
Satış Fiyatı | TL |
Önceki Satış Fiyatı | |
Original / Jenerik | Jenerik İlaç |
Reçete Durumu | Normal Reçeteli bir ilaçdır. |
Barkodu | 8699736750468 |
Etkin Madde | Propofol |
ATC Kodu | N01AX10 |
Birim Miktar | 10 |
Birim Cinsi | MG/ML |
Ambalaj Miktarı | 5 |
Sinir Sistemi > Genel Anestezikler > Propofol |
İthal ( ref. ülke : Portekiz ) ve Beşeri bir ilaçdır. |
İLAÇ EŞDEĞERLERİ
Eşdeğer İlaç Adı | Barkodu | İlaç Fiyatı |
---|---|---|
Eşdeğer bir ilaç bulunamadı |
Belsoğukluğu, Chlamydia ve Frengi Belsoğukluğu, bakterilerin sebep olduğu bir enfeksiyondur. Cinsel ilişki yoluyla bulaşır ve dölyatağı boynunda, idrar yollarında, anüste, makatta ve boğazda enfeksyona sebep olabilir. |
|
Tiroid Kanseri En sık görülen tiroid kanseri türü olan papiller tiroid kanseri, tüm tiroid kanserlerinin yaklaşık %70'ini oluşturur. |
|
Ağız Kanseri Ağız kanserinin en yaygın türleri, dudak, dil, dişetidir. Nadiren yanak içi veya damak bölgelerini de içine alır. |